Grigori Frid's The Diary of Anne Frank is a unique mono opera and the only opera based on the famous book. It is a project of artists who left famous Mariinsky theatre after the beginning of the Russian invasion of Ukraine. The production features a 20-year-old singer Anna Dudina, former participant of the Mariinsky Academy of the Young Opera Singers, who is the youngest interpreter of this dramatic role, currently living in Paris and a pianist Vera Okhotnikova, former Mariinsky Theatre vocal coach and professor of St Petersburg State Conservatory. The stage director Mstislav Pentkovsky has staged two productions at the Mariinsky Theatre, both connected with the Holocaust - Brundibar children's opera from the Theresienstadt concentration camp and The Diary of Anne Frank. The performers are extremely grateful to the Winteravonden aan de Amstel festival for being invited to perform the opera in the city where the heroine lived and wrote her diary, and for its courage to touch on such a sensitive topic at such a dramatic time.
"In 1960 las ik Het dagboek van Anne Frank voor het eerst, ik was diep ontroerd,’ schreef Grigori Frid (1915-2012), een joods-Russiche componist die als enige een opera schreef op de originele tekst van Annes dagboek. Het werd een monodrama. ‘Toen ik het later herlas, realiseerde ik me dat ik iets ongelooflijk krachtigs was tegengekomen, dat bijna klaar was om als opera te worden geënsceneerd’, aldus componist.
Annes verhaal is bekend: als tienermeisje zat ze jaren ondergedoken in hartje Amsterdam, om alsnog te eindigen in een concentratiekamp. Door Frids bewerking kregen Annes memoires een extra dimensie. Maar, schreef Frid: ‘Mijn libretto blijft trouw aan het originele dagboek. Nadat ik onvermoeibaar aan de tekst had gewerkt, begon ik met het componeren van de muziek.’
Frid comprimeerde de dagboektekst tot 21 korte episodes, verdeeld over vier scènes. Hij veranderde geen woord. De muziek volgt de spontane, bijna kinderlijke tekst op de voet en brengt alle aspecten van Annes tienerleven tot uitdrukking: van haar eerste romantische gevoelens tot wijze gedachten over opgroeien en levendige scènes. Het is ‘eigenlijk de monoloog van Anne’, aldus Frid. Het stuk werd 's werelds meest uitgevoerde opera van een hedendaags componist (bron: Operabase, 2000).
Frid schreef Het dagboek van Anne Frank in 1969, in de Sovjet-Unie onder Brezjnev. Een tijd van stagnatie en staatsantisemitisme. Eind jaren ‘60 werden de diplomatieke betrekkingen tussen de Sovjet-Unie en Israël verbroken en emigreerden joden op grote schaal uit de USSR. Frid koesterde daarom geen hoop dat zijn opera zou worden opgevoerd in zijn land. Dat gebeurde in 1972 toch, in het Moskouse Huis van Componisten (première).
Elders werd het werk uiterst populair, vooral in Amerika. Het stuk belandde in het vaste repertoire van theaters en concertzalen in Duitsland. De opera werd ook opgevoerd in Oostenrijk, Zweden, Ierland, Tsjecho-Slowakije, Slovenië - en in Nederland.
In tegenstelling tot Anne werd Grigori Frid heel oud. Zijn nalatenschap omvat, naast symfonie- en kamermuziekwerken, twee mono-opera's, beide met een Nederlands thema: Brieven van Van Gogh en Het dagboek van Anne Frank.